Regeling Dienstverlening aan huis 0219

Februari 2019

Gastouders aan huis en de Regeling dienstverlening aan huis

Er bestaat veel onduidelijkheid over gastouders en de Regeling dienstverlening aan huis. Met name van gastouders komen hier veel vragen over binnen. Hieronder staan de belangrijkste zaken genoemd. Zodat gastouders aan huis die op minder dan vier dagen per week bij een gezin werken, weten waar zij recht op (kunnen) hebben.

De Regeling dienstverlening aan huis is meer dan tien jaar geleden ingevoerd “ter stimulering van de markt voor persoonlijke dienstverlening”. De Regeling bestaat uit artikelen uit verschillende wetten en regelgeving.

In de toelichting bij de Regeling staat: “De regeling dienstverlening aan huis houdt in dat een natuurlijke persoon zonder inhouding en afdracht van loonheffingen een andere natuurlijke persoon kan inhuren voor diensten ten behoeve van zijn huishouden. De regeling is alleen van toepassing wanneer de diensten worden verricht binnen een tijdsbestek van maximaal drie dagen per week. De regeling is alleen van belang in de situatie dat de arbeidsverhouding zonder deze bepaling wel zou moeten worden beschouwd als een dienstbetrekking. In situaties waarin er ook zonder deze bepaling al geen sprake is van een dienstbetrekking, wordt uiteraard niet toegekomen aan de toepassing van deze bepaling.”

Dit wil zeggen dat de Regeling alleen van toepassing is als iemand op maximaal drie dagen per week (In de wet wordt dit ‘op minder dan vier dagen per week’ genoemd) voor iemand anders werkt voor het huishouden van die ander. Daarbij kun je onder andere denken aan schoonmaken, verzorging en voor de kinderen zorgen. In de toelichting staat ‘oppassen’ met naam genoemd, maar dat dekt natuurlijk niet helemaal de lading van het werk dat een professionele gastouder doet. Een heel belangrijk punt is verder dat het moet gaan om een situatie die bij meer dan drie dagen per week werken ook als dienstbetrekking zou worden gezien. Dat wil zeggen dat moet zijn voldaan aan de eisen die gelden voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

In de wet staat dit over de arbeidsovereenkomst: “De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.” Een belangrijk kenmerk van de arbeidsovereenkomst is de gezagsverhouding (‘in dienst van’). Hierbij is van belang dat instructies kunnen worden gegeven. Als een gastouder bij ouders in hun huis werkt, zal al snel sprake zijn van een gezagsverhouding. Ook aan de andere vereisten voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst, namelijk het persoonlijk verrichten van arbeid en het ontvangen van loon, wordt in het geval van een gastouder aan huis voldaan.

Ter vergelijking; in het geval van een gastouder die in haar eigen huis werkt, zal veel minder snel sprake zijn van een gezagsverhouding tussen de gastouder en ouders.

Een gastouder valt onder de Regeling dienstverlening aan huis als:

De gastouder op minder dan vier dagen per week voor de ouders werkt;
De gastouder ‘diensten verricht ten behoeve van het huishouden van de natuurlijke persoon tot wie ze in dienstbetrekking staat’. Dat wil zeggen dat de gastouder werkt ten behoeve van het huishouden van de ouders. Dat doe je als gastouder.
De gastouder loon ontvangt voor haar werkzaamheden.
Er sprake is van een gezagsverhouding tussen de ouders en de gastouder. Hiervan zal over het algemeen al snel sprake zijn als een gastouder in het huis van ouders werkt.
De gastouder niet als zzp’er werkt.

Als je als gastouder aan deze eisen voldoet, heb je recht op een overeenkomst onder de Regeling dienstverlening aan huis. Het is uiteraard aan te raden een goede, inhoudelijk juiste, overeenkomst te sluiten.

Een overeenkomst onder de Regeling dienstverlening aan huis kun je een bijzondere vorm van een arbeidsovereenkomst noemen, of een ‘uitgeklede’ arbeidsovereenkomst. Het wordt ‘uitgekleed’ genoemd omdat niet alle regels, die van toepassing zijn op een ‘normale’ arbeidsovereenkomst, op de situatie van de Regeling dienstverlening aan huis van toepassing zijn. Sommige ‘normale’ regels zijn ‘uitgekleed’. ‘Normaal’ bestaat er bijvoorbeeld recht op maximaal 104 weken doorbetaling bij ziekte, tegenover zes weken onder de Regeling dienstverlening aan huis.

Er staat in de alinea’s hierboven inderdaad ‘arbeidsovereenkomst’, een overeenkomst waarbij de gastouder werknemer is en de ouders werkgever. Veel mensen realiseren zich dit niet. Een gastouder aan huis is in principe of zelfstandige of werkt op basis van een arbeidsovereenkomst. Een ‘normale’ arbeidsovereenkomst als zij (hij) vier dagen of meer per week bij een gezin werkt of een overeenkomst onder de Regeling dienstverlening aan huis als ze op minder dan vier dagen per week bij een gezin werkt en aan de andere hierboven in deze tekst genoemde voorwaarden voldoet.

NB: Wanneer sprake is van een familierelatie tussen de gastouder en de ouders, is de Regeling dienstverlening aan huis niet van toepassing. De gastouder moet (als zij geen zzp’er is) in dit geval echter wel het minimumloon verdienen in verband met veranderingen in de Wet Minimumloon per 1 januari 2018. Dit, en de situatie waarin ook kinderen uit andere gezinnen in het huis van een gezin worden opgevangen, wordt in deze tekst verder buiten beschouwing gelaten.

Niet alle wettelijke regels die van toepassing zijn die op de ‘normale’ arbeidsovereenkomst zijn dus op dezelfde manier van toepassing op mensen die vallen onder de Regeling dienstverlening aan huis. Vandaar de eerder genoemde ‘bijzondere’ of ‘uitgeklede’ arbeidsovereenkomst. Zo heb je, als je onder deze Regeling valt, dus geen recht op loondoorbetaling bij ziekte gedurende maximaal 104 weken, maar slechts gedurende maximaal zes weken. Ook hebben ouders als werkgever minder werkgeverslasten dan een ‘normale’ werkgever. De wettelijke bepalingen over bijvoorbeeld vakantie zijn een voorbeeld van bepalingen die wél net zoals bij een ‘normale’ arbeidsovereenkomst van toepassing zijn. Een voorbeeld hiervan is dat de werkgever, de ouders dus in dit geval, het loon van de gastouder moet doorbetalen bij vakantie. Dit is ten minste vier keer het aantal overeengekomen werkuren per week.

Als je op basis van een arbeidsovereenkomst onder de Regeling dienstverlening aan huis werkt, moet je je eraan houden, als gastouder en ook als ouders! De Regeling bevat namelijk dwingend-rechtelijke bepalingen. Dit betekent dat je niet van deze wettelijke regels mag afwijken. Als je als gastouder onder de Regeling dienstverlening aan huis valt en bijvoorbeeld niet ten minste het geldende minimumloon verdient of niet ten minste vier weken doorbetaalde vakantie krijgt, kun je je beroepen op deze Regeling.

Hieronder staan de belangrijkste ‘regels’ uit de Regeling dienstverlening aan huis. De ouders zijn hierbij de werkgever, de gastouder is de werknemer:

De gastouder heeft recht op loon. Dit moet van tevoren zijn afgesproken en moet per uur minimaal het geldende wettelijk minimumloon zijn.
De gastouder heeft recht op een vakantietoeslag van 8%.
De gastouder heeft recht op doorbetaalde vakantie “van ten minste vier (4) keer de overeengekomen arbeidsduur per week” (‘vier weken’ vakantie).
Bij ziekte heeft de gastouder, na eventueel twee (2) wachtdagen, recht op maximaal zes (6) weken loondoorbetaling. Dit ziektegeld is ten minste 70% van het minimumloon, maar in ieder geval het geldende minimumloon. Het mag dus nooit minder zijn dan het geldende minimumloon.
De ouders hoeven geen loonbelasting en premies werknemersverzekeringen af te dragen, waardoor de gastouder dus niet verzekerd is voor de Ziektewet, de Wet WIA en de WW. Een gastouder kan zich wel vrijwillig verzekeren.
In de Wet arbeid en zorg is geregeld dat mensen die onder de Regeling dienstverlening aan huis vallen aanspraak kunnen maken op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering. Deze is gerelateerd aan het minimumloon.
De gastouder ontvangt het loon bruto en doet belastingaangifte onder ‘inkomsten uit overig werk’.
De arbeidstijdenwet is van toepassing. Kort gezegd betekent dit dat een gastouder geen extreem lange diensten mag draaien. Een dienst overdag mag bijvoorbeeld maximaal twaalf (12) uur duren en tussen diensten moet voldoende rusttijd zitten.
De ouders mogen opzeggen zonder instemming van de gastouder. De ouders moeten als werkgever echter wel een ‘geldige reden’ hebben voor opzegging van de overeenkomst. Ook moeten de ouders zich bij opzegging houden aan de wettelijke opzegtermijn.

Om gedoe te voorkomen, kun je dit het beste allemaal heel goed vastleggen.

Deze tekst bevat een weergave van de meest belangrijkste zaken uit de Regeling dienstverlening aan huis voor gastouders aan huis. Wil je meer weten over of zoek je ondersteuning bij de toepassing van de Regeling dienstverlening aan huis, neem dan vooral contact op!